Czasami powraca do mnie pytanie: dlaczego tak często zdarza się, że osoby wybitne, przekazujące innym swoje pasje i niespotykane umiejętności, dzielące się nie tylko wiedzą, ale przede wszystkim kształtujące u podopiecznych umiejętność samodzielnej, twórczej pracy – odchodzą przedwcześnie?
Tak wiele cennych wartości mogłyby jeszcze przekazać…
 |
| Prof. Magdalena Czajka podczas koncertu w Kościele Ewangelicko-Reformowanym. II Międzynarodowy Cykl Koncertów Organowych, Warszawa, 27 listopada 2011. Fot.Tomasz Mońko |
Magdalena Czajka – wrocławianka, profesor warszawskiego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina i Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, ceniona organistka i pedagog - była jedną z tych niepowtarzalnych indywidualności. Mimo krótkiej życiowej drogi, udało się jej zgromadzić liczne, z roku na rok powiększające się grono wiernych studentów, zarówno w kierowanej przez nią w latach 2005-2012 Katedrze Organów i Klawesynu UMFC w Warszawie, jak i w klasie organów, którą prowadziła w AM we Wrocławiu (2006-2008). Była autorytetem w swoim środowisku zawodowym. Wielokrotnie uczestniczyła w jury krajowych i zagranicznych konkursów organowych, zapraszano ją także do prowadzenia licznych kursów interpretacji w kraju i za granicą. W latach 2010-2011 gościnnie pełniła obowiązki profesora gry organowej na Uniwersytecie Johannesa Gutenberga w Moguncji (Mainz) w Niemczech. I tu również prowadzone przez Magdalenę Czajkę zajęcia cieszyły się ogromnym powodzeniem wśród studentów, którzy przybywali do Mainz z zagranicy, również z Polski. Poważna choroba uniemożliwiła Pani Profesor kontynuację pracy pedagogicznej w Niemczech na stałej posadzie.
Jednakże jako inicjatorka przedsięwzięcia – stała się w 2012 roku promotorem w procedurze przyznania profesorowi Guy Bovetowi tytułu doktora honoris causa UMFC w Warszawie. W tym samym roku Śląskie Towarzystwo Muzyki Kościelnej przyznało jej godność członka honorowego, a w 2013 r.- na kilka miesięcy przed śmiercią - otrzymała z rąk Prezydenta RP tytuł profesora sztuki muzycznej.
Sukcesy, które odnosiła, wynikały z wielokierunkowej, konsekwentnie realizowanej, wytężonej pracy, która wypełniła jej karierę artystyczną, znakomicie uzupełniając wrodzone predyspozycje. Dzięki wrażliwości muzycznej i ogromnemu wyczuleniu na barwę dźwięku, obdarzona słuchem absolutnym artystka skupiła swoje zainteresowania naukowe na dziedzinach związanych z kształtowaniem dźwięku: reżyserii muzycznej i grze organowej.
Na Wydziale Reżyserii Dźwięku Akademii Muzycznej w Warszawie studiowała jednocześnie dwie specjalności: „Reżyserię dźwięku w filmie” i „Fonografię”, pod kierunkiem prof. Antoniego Karużasa. Cztery lata później zdecydowała się podjąć naukę gry organowej na Wydziale Fortepianu, Klawesynu i Organów warszawskiej Alma Mater, w klasie prof. Andrzeja Chorosińskiego.
Obydwa kierunki studiów zostały uwieńczone dyplomami z wyróżnieniem.
Fascynacja barwą i głęboko skrywaną przez naturę istotą dźwięków – poprzez przyswajanie wiedzy w wielu różnorodnych zakresach – zaowocowała umiejętnością wnikliwego słyszenia. W „Autoreferacie”, napisanym w maju 2011 r. – Magdalena Czajka podsumowała ten okres swojego życia jako czas, w którym nastąpiło znaczące poszerzenie świata wewnętrznej wyobraźni brzmieniowej:
„(…) Ćwiczenie i zajęcia na dalekich od ideału instrumentach, stanowiących wyposażenie sal organowych, szybko uświadomiły mi, że pytanie o dynamikę i wolumen brzmienia jest w przypadku organów również pytaniem o barwę dźwięku – inaczej: pytaniem o registrację. Na organach bowiem dynamika nie jest jakością samodzielną – za każdym razem musimy dokonać wyboru głosu o odpowiednim wolumenie, a jedną z cech charakteryzujących ten głos będzie zawsze barwa dźwięku (…)”
Jednakże jako inicjatorka przedsięwzięcia – stała się w 2012 roku promotorem w procedurze przyznania profesorowi Guy Bovetowi tytułu doktora honoris causa UMFC w Warszawie. W tym samym roku Śląskie Towarzystwo Muzyki Kościelnej przyznało jej godność członka honorowego, a w 2013 r.- na kilka miesięcy przed śmiercią - otrzymała z rąk Prezydenta RP tytuł profesora sztuki muzycznej.
Sukcesy, które odnosiła, wynikały z wielokierunkowej, konsekwentnie realizowanej, wytężonej pracy, która wypełniła jej karierę artystyczną, znakomicie uzupełniając wrodzone predyspozycje. Dzięki wrażliwości muzycznej i ogromnemu wyczuleniu na barwę dźwięku, obdarzona słuchem absolutnym artystka skupiła swoje zainteresowania naukowe na dziedzinach związanych z kształtowaniem dźwięku: reżyserii muzycznej i grze organowej.
Na Wydziale Reżyserii Dźwięku Akademii Muzycznej w Warszawie studiowała jednocześnie dwie specjalności: „Reżyserię dźwięku w filmie” i „Fonografię”, pod kierunkiem prof. Antoniego Karużasa. Cztery lata później zdecydowała się podjąć naukę gry organowej na Wydziale Fortepianu, Klawesynu i Organów warszawskiej Alma Mater, w klasie prof. Andrzeja Chorosińskiego.
Obydwa kierunki studiów zostały uwieńczone dyplomami z wyróżnieniem.
Fascynacja barwą i głęboko skrywaną przez naturę istotą dźwięków – poprzez przyswajanie wiedzy w wielu różnorodnych zakresach – zaowocowała umiejętnością wnikliwego słyszenia. W „Autoreferacie”, napisanym w maju 2011 r. – Magdalena Czajka podsumowała ten okres swojego życia jako czas, w którym nastąpiło znaczące poszerzenie świata wewnętrznej wyobraźni brzmieniowej:
„(…) Ćwiczenie i zajęcia na dalekich od ideału instrumentach, stanowiących wyposażenie sal organowych, szybko uświadomiły mi, że pytanie o dynamikę i wolumen brzmienia jest w przypadku organów również pytaniem o barwę dźwięku – inaczej: pytaniem o registrację. Na organach bowiem dynamika nie jest jakością samodzielną – za każdym razem musimy dokonać wyboru głosu o odpowiednim wolumenie, a jedną z cech charakteryzujących ten głos będzie zawsze barwa dźwięku (…)”
 |
| Przy instrumencie. Akademia Muzyczna im. F. Chopina, Warszawa, 2005. Fot. archiwum prywatne |
Jako stypendystka rządu francuskiego i Rotary International – Magdalena Czajka ukończyła w 1985 roku dwuletnie studia w klasie mistrzowskiej prof. Daniela Rotha w Strasburgu, z przyznaną jednogłośnie pierwszą nagrodą. Odegrały one znaczącą rolę w dalszym rozwoju naukowym i artystycznym. To dzięki sugestiom mistrza Rotha – Magdalena Czajka przetłumaczyła na język polski dwie fundamentalne pozycje autorstwa Nikolausa Harnoncourta, poświęcone między innymi problemom brzmienia i artykulacji: „Muzyka mową dźwięków” i „Dialog muzyczny: rozważania o Monteverdim, Bachu i Mozarcie”.
Po powrocie z Francji – prowadziła lekcje gry organowej w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia im. Józefa Elsnera w Warszawie. Kilka lat później – po wygranym konkursie asystenckim - podjęła również pracę na dzisiejszym Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina jako asystentka prof. Józefa Serafina. W tym samym okresie stała się inicjatorką i organizatorem bezpłatnych kursów mistrzowskich, prowadzonych przez dziesięć lat w gościnnych murach PSM II st. przy ul. Miodowej w Warszawie przez Guy Boveta – szwajcarskiego kompozytora i organistę światowej klasy.
Po powrocie z Francji – prowadziła lekcje gry organowej w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia im. Józefa Elsnera w Warszawie. Kilka lat później – po wygranym konkursie asystenckim - podjęła również pracę na dzisiejszym Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina jako asystentka prof. Józefa Serafina. W tym samym okresie stała się inicjatorką i organizatorem bezpłatnych kursów mistrzowskich, prowadzonych przez dziesięć lat w gościnnych murach PSM II st. przy ul. Miodowej w Warszawie przez Guy Boveta – szwajcarskiego kompozytora i organistę światowej klasy.
 |
| Podczas uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina profesorowi Guy Bovetowi. Warszawa, 2012. Tytuł ten był wyrazem wdzięczności za bezinteresowny wkład wybitnego artysty w kształcenie polskiej młodzieży muzycznej. Fot. archiwum prywatne |
Jako koncertująca organistka odnosiła międzynarodowe sukcesy: została laureatką III Szwajcarskiego Konkursu Organowego im. J. S. Bacha oraz licznych, indywidualnych kursów mistrzowskich, których udzielali wybitni organiści o międzynarodowej renomie, m.in.: Guy Bovet, Christiane Jaccottet, Gustav Leonhardt, Michael Schneider, Zigismond Száthmary, Montserrat Torrent, Herbert Wulf. Nie dziwi więc, że występowała z recitalami organowymi w większości krajów Europy.
Profesor Magdalena Czajka przez całe życie związana była z miastem i regionem swojego pochodzenia - Wrocławiem i Dolnym Śląskiem. Tutaj odbyła swą ogólnokształcącą i muzyczną edukację: ukończyła Państwowe Liceum Muzyczne (obecnie: Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną I i II stopnia im. Karola Szymanowskiego we Wrocławiu) w kasie fortepianu mgr Ewy Piotrowskiej.
W trakcie dojrzałej już, międzynarodowej kariery solistycznej, naukowej i pedagogicznej – stale powracała do Wrocławia, angażując się w działalność na rzecz kultury i sztuki regionu. Między innymi – jako Wiceprzewodnicząca Rady Fundacji Opus Organi brała aktywny udział w staraniach, zmierzających ku odbudowie wielkich organów Michaela Englera we wrocławskiej Bazylice p.w. św. Elżbiety Węgierskiej.
Wielokrotnie koncertowała nie tylko we Wrocławiu (m.in. w ewangelickim kościele Opatrzności Bożej), ale także w dolnośląskich kościołach – gdzie do dziś zachowało się wiele historycznych, wartościowych instrumentów – oczywiście po licznych, przed- i powojennych udoskonaleniach, remontach i przebudowach.
W 2008 r. zdecydowała się na stałe związać osobiste i zawodowe życie z Wrocławiem. Zamieszkała w okolicach swojego rodzinnego miasta.
We wrześniu 2013 r. Śląskie Towarzystwo Muzyki Kościelnej takimi słowy wspominało w klepsydrze postać swojej Honorowej Członkini: „Byłaś nam Przewodnikiem, Mistrzem i Przyjaciółką. Niech Pokój Boży będzie z Tobą”.
Niemal w rocznicę śmierci wybitnej organistki, w finale IX Międzynarodowego Festiwalu Organowego, w luterańskim kościele Opatrzności Bożej we Wrocławiu odbył się niezwykły koncert, zatytułowany: Magdalena Czajka in memoriam. Na tutejszym instrumencie symfonicznym, zbudowanym przez J. Steinmeyera w 1924 r. (z zachowanymi oryginalnymi głosami i z trakturą elektromagnetyczną dodaną podczas przebudowy w latach 1989–1991) zagrał niegdysiejszy nauczyciel Magdaleny - mistrz sztuki organowej ze Strasburga – obecnie zaś organista tytularny w kościele św. Sulpicjusza w Paryżu i światowy autorytet w zakresie kompozycji i wykonawstwa organowego – prof. Daniel Roth. Po refleksyjnym, pełnym zadumy recitalu, podzielił się z wrocławską publicznością wspomnieniami ze swych wieloletnich, przyjaznych kontaktów z Magdaleną Czajką, a kierownik artystyczny festiwalu, dr Dawid Ślusarczyk, zaprosił przybyłych melomanów do zwiedzenia wystawy pamiątek, związanych z postacią artystki.
 |
| Przyjęcie z rąk Prezydenta RP tytułu profesora sztuki muzycznej. Warszawa, 2013. Fot. archiwum prywatne |
Beata Bigda
Wrocław, marzec 2015.
Artykuł ten ukazał się na łamach Dolnośląskiego Magazynu Społeczno-Kulturalnego ROBB+MAGGazin, w podwójnym numerze 7-8 / 2015.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz